Wapń (Ca) jest głównym składnikiem mineralnym w organizmie człowieka. Około 99% wapnia znajduje się w kościach i zębach, których jest podstawowym materiałem budulcowym. Pozostała liczba tego pierwiastka zawarta jest w tkankach miękkich i w płynach ustrojowych (4). Do poprawnego wchłaniania i zastosowania wapnia przez organizm człowieka konieczna jest adekwatna liczba witaminy D i K2. Ważną rolę w zachowaniu prawidłowej gospodarki wapniowej w organizmie spełnia także optymalny stosunek wapnia do fosforu w diecie. Jest on przeróżny w zależności od wieku. Źródłami wapnia są: produkty mleczne, orzechy, pestki słonecznika, nasiona sezamu, warzywa zielone (gorczyca, kapusta warzywna, kalarepa), brokuły, drożdże piwne, suszone figi, kapusta, zielone warzywa liściaste.

Znaczenie wapnia dla układu szkieletowego pozostało wielokrotnie uwydatnione przez badania naukowe. Pomaga utrzymać gęstość kości najczęściej ze względu na udział w składzie strukturalnym tkanki kostnej, która cały czas jest budowana przy jednoczesnym zachowaniu właściwego poziomu tego pierwiastka we krwi (1,4). Krzywica (zaburzony wzrost
i zniekształcenia kości u dzieci), a także demineralizacja kości (rozmięknienie kości u osób dorosłych) są bezpośrednim konsekwencją długookresowych niedoborów wapnia w diecie. Szereg badań wskazuje, że suplementacja wśród kobiet po menopauzie może zmniejszać tempo utraty tkanki kostnej i przypadki złamań kości w wyniku osteoporozy (4).
W przeprowadzonych badaniach pań ciężarnych z nadciśnieniem stwierdzono,trafny poziom wapnia w diecie w okresie ciąży sprawia obniżenie ciśnienia tętniczego (skurczowego jak i rozkurczowego)(1,3). Stężenie wapnia w błonie komórki nerwowej decyduje o ilości uwalnianych określonych neuroprzekaźników. Ma to wpływ na wrażliwość i drażliwość nerwów. Niedobór wapnia może więc prowadzić do tężyczki, która objawia się nadmierną pobudliwością nerwowo-mięśniową. Funkcjonowanie układu mięśniowego w dodatku w szerokiej mierze zależy od wapnia. Wapń uczestniczy także w tworzeniu energii pobudzającej skurcze tkanki mięśniowej.

- przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi,
- przyczynia się do utrzymania korzystnego metabolizmu energetycznego,
- pomaga w korzystnym funkcjonowaniu mięśni,
- pomaga w utrzymaniu prawidłowego przekaźnictwa nerwowego,
- pomaga w dobrym funkcjonowaniu enzymów trawiennych,
- bierze udział w procesie podziału i specjalizacji komórek,
- jest niezbędny do utrzymania zdrowych kości,
- jest konieczny do utrzymania zdrowych zębów.

- przy leczeniu oraz uniemożliwianiu osteoporozy i osteopenii,
- u minimalnych dzieci w okresie rozwoju układu kostnego,
- w ciąży z podwyższonym ryzykiem ciśnienia tętniczego,
- przy kurczach i drganiach mięśni,
- przy skłonnościach do wysokiego ciśnienia spowodowanego zbyt dużą ilością soli w organizmie,
- dla osób z upośledzonym procesem krzepnięcia krwi.

1) Gawęcki J., Hryniewiecki L. Red.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PWN, 2008;
2) Ziemlański Ś., praca zbiorowa Normy żywienia człowieka, PZWL, 2001;
3) Recker R, Calcium absorption and achlorhydria, „N Engl J Med", 1985;
4) Brzozowska A. Red.: elementy mineralne w żywieniu człowieka, Wydawnictwo AR w Poznaniu, 2002;

Opracowanie jest własnością marki FORMEDS Sp. Z o. O. Kopiowanie lub rozpowszechnianie jest osiągalne jedynie po otrzymaniu pisemnej zgody firmy FORMEDS Sp. Z o. O.

Witamina D3 (cholekalcyferol) produkowana jest w skórze pod wpływem promieni słonecznych (UV) w okresie od kwietnia do września, w słoneczne dni pomiędzy godziną 10:00-15:00. Z badań epidemiologicznych wynika, iż ze względu na położenie geograficzne i klimat Polski, a także nadużywanie kremów z filtrem UV, ponad 90% populacji naszego kraju ma deficyty witaminy D3, dlatego codzienne jej zażywanie odgrywa ogromną rolę w zapobieganiu wielu schorzeniom przewlekłym (6). Suplementację należy rozważyć w miesiącach jesienno-zimowych,w dodatku wiosenno-letnich dla osób, które ze względu na tryb pracy czy życia nie mają możliwości przebywania na słońcu.

Witamina D3 odgrywa ogromną rolę w dbaniu o zdrowy układ kostny i zęby, gdyż wspomaga wchłanianie i zastosowanie wapnia i fosforu. Efektem jej niedoborów jest upośledzenie mineralizacji kości, a więc wysokie ryzyko chorób tj: krzywica, osteopenia i osteoporoza. W związku z tym, że witamina D3 odpowiada za utrzymanie prawidłowego stężenia wapnia we krwi, który jest niezbędny w procesie przechodzenia impulsu nerwowego i skurczu mięśni, wpływa także na prawidłowe działanie układu nerwowego i mięśniowego (4).Witamina D3 w połączeniu z wapniem może pomóc w profilaktyce nadciśnienia tętniczego i chorób z nim związanych (1). W dodatku witamina D3 jest odpowiedzialna za utrzymanie prawidłowego poziomu białka, które wchodzi w skład "prawidłowego" cholesterolu HDL. U osób z wyższym poziomem cholekalcyferolu we krwi stwierdzono wyższy poziom HDL (w porównaniu do osób z niskim poziomem tej witaminy w surowicy). Udowodniono, iż witamina D3 jest potrzebna do poprawnego funkcjonowania komórek β wysp trzustki. Witamina D3 działa stymulująco na wydzielanie insuliny, a co za tym idzie- utrzymuje dobre stężenie glukozy we krwi, przez co może zapobiec cukrzycy rodzaju II (1). Co ważne, wpływ witaminy D3 na działanie insuliny w komórkach mięśni szkieletowych i tkanki tłuszczowej jest też zależny od wapnia. Adekwatny poziom witaminy D3, jest kluczowy dla zdrowia alergików. W chorobach alergicznych cholekalcyferol rozszerza produkcję przeciwalergicznych i przeciwzapalnych cytokin wytworzonych poprzez komórki immunologiczne, które posiadają działanie silnie przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Osoby z chorobami alergicznymi tj. Katar sienny, astma oskrzelowa, czy osoby z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc powinny utrzymywać stosowny poziom witaminy D3, ponieważ jej niedobór, rozszerza ryzyko wystąpienia infekcji dróg oddechowych (3). Witamina D3 ma spore znaczenie dla dobrego funkcjonowania układu nerwowego i prawidłowego samopoczucia. Stosowny poziom witaminy D3 może chronić przed depresją, obniżonym nastrojem czy otępieniem. Niski poziom witaminy D3 może powodować dyskomfort, uczucie zmęczenia, przygnębienie standardowe dla okresu jesienno-zimowego (4). Badania wykazały, że dostateczna suplementacja witaminą D3 podczas ciąży może stanowczo ograniczać liczbę powikłań, w tym cięć cesarskich, nadciśnienia ciążowego, a także chorób współistniejących w czasie ciąży (5).

- pomaga w korzystnym wchłanianiu/wykorzystywaniu wapnia i fosforu,
- pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu wapnia we krwi,
- pomaga w utrzymaniu zdrowych kości,
- pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni,
- pomaga w utrzymaniu zdrowych zębów,
- pomaga w dobrym funkcjonowaniu układu odpornościowego,
- bierze udział w procesie podziału komórek.

- okres jesienno-zimowy ze względu na brak syntezy przezskórnej w w naszej szerokości geograficznej,
- okres wiosenno-letni, osoby narażone na niedobór witaminy D ze względu na tryb życia - uniemożliwiający syntezę przezskórną (praca biurowa, szkoła),
- okres ciąży i laktacji,
- u osób starszych, ze względu na słabnącą wraz z wiekiem możliwość wytwarzania witaminy D przezskórnie,
- osteoporoza i osteopenia,
- młody wiek, ze względu na energiczny wzrost i powiększone zapotrzebowanie.

Źródła:
1) Anuszewska E. L.: świeże spojrzenie na witaminę D. „Gazeta Farmceutyczna", 2011 (luty);
2) Cannel J.J, Hollis B. W.: używanie witaminy D w praktyce klinicznej. „Alternative Medicine Review", 2008 (March);
3) Dittfeld A., Gwizdek K., Koszowska A., Fizia K.: Wielokierunkowe działanie witaminy D. „Ann. Acad. Med. Siles" 2014, nr 68;
4) Grygiel-Górniak B., Puszczewicz M.: Witamina D – świeże spojrzenie w medycynie i reumatologii. Postepy Hig Med Dosw, 2014 nr 68;
5) Misiorowska J., Misiorowski W.: Rola witaminy D w ciąży. „Borgis - Postępy Nauk Medycznych" 2014, nr 12;
6) Morga J.: Ekspert: Ponad 90 proc. Polaków ma niedobory witaminy D. PAP Nauka w Polsce, 2014;

Opracowanie jest własnością marki FORMEDS Sp. Z o. O. Kopiowanie lub rozpowszechnianie jest osiągalne jedynie po otrzymaniu pisemnej zgody marki FORMEDS Sp. Z o. O.